Có nên làm báo cáo FAI toàn bộ tiêu chuẩn kích cỡ hay chỉ làm chỉ tiêu trọng điểm?
Đây là câu hỏi của một bạn đọc hỏi mình về vấn đề đo đạc và kiểm soát Cpk trong kiểm tra FAI (First Article Inspection - Kiểm tra mẫu đầu tiên) trong quy trình ép phun nhựa. Tôi nghĩ rằng có thể có nhiều bạn đọc khác cũng có thắc mắc tương tự, vì vậy đã chỉnh sửa và viết lại thành một bài viết để mọi người cùng tham khảo.
Xin lưu ý: Câu trả lời của Cường không hẳn là đúng nhất. Đây chỉ là một góc nhìn để thảo luận. Nếu bạn cảm thấy Cường có điều gì chưa đúng, rất hoan nghênh bạn để lại ý kiến của mình trong phần bình luận.
Câu hỏi của bạn đọc:
Trong quá trình gia công ép phun nhựa, trên bản vẽ của khách hàng thường yêu cầu phải kiểm soát Cpk và đo đạc kích thước FAI, báo cáo toàn bộ kích thước FAI đều phải gửi cho PD hoặc bộ phận chứng nhận khuôn mẫu của khách hàng trong giai đoạn phát triển. Tuy nhiên, khi đi vào sản xuất hàng loạt, báo cáo kiểm tra kích thước sản phẩm xuất hàng hay kiểm tra IPQC chỉ tập trung vào các kích thước Cpk để giám sát và kiểm tra định kỳ. Vì vậy, mình có một số thắc mắc muốn hỏi Gấu Công Việc:
Tại sao trong sản xuất hàng loạt, IPQC chỉ cần đo các kích thước trọng điểm theo yêu cầu Cpk và ghi chúng vào báo cáo xuất hàng, mà không cần phải điền toàn bộ kích thước FAI vào báo cáo xuất hàng?
Mình đã làm việc trong ngành ép phun nhựa, và trên bản vẽ của khách hàng cũng thường có ghi rõ kích thước FAI và Cpk (yêu cầu Cpk = 1.33), vì vậy khi kiểm tra IPQC chỉ cần hoàn thành các kích thước Cpk là có thể vận hành sản xuất. Tuy nhiên, gần đây mình gặp phải khách hàng yêu cầu phải đo đầy đủ kích thước FAI, đồng thời trong kiểm tra IPQC tất cả các kích thước phải đạt yêu cầu mới được phép sản xuất, và khách hàng còn yêu cầu báo cáo xuất hàng phải trình bày tất cả các kích thước FAI và kiểm tra IQC cũng bao gồm kiểm tra kích thước FAI và kiểm tra AQL.
Mình muốn hỏi là, chẳng phải IPQC và IQC của khách hàng chỉ cần kiểm tra kích thước kiểm soát Cpk là đủ hay sao? Tại sao khách hàng này lại yêu cầu khắt khe là các kích thước FAI phải đạt mới được sản xuất? Điều này căn cứ vào quy định nào hay tài liệu hướng dẫn nào?
Trước hết, cần phải hiểu rõ một quan điểm quan trọng. Thực ra, trong quá trình ép phun nhựa, tất cả các kích thước đều cần phải phù hợp với yêu cầu của bản vẽ, sao lại chỉ yêu cầu các kích thước kiểm soát Cpk đạt yêu cầu là có thể sản xuất?
Về nguyên tắc, tất cả các kích thước trên bản vẽ đều có mục đích sử dụng nhất định, chỉ là có những kích thước quan trọng (critical dimension) hay kích thước ảnh hưởng đến chức năng (CTF - Critical to Function), còn lại là các kích thước thứ yếu (minor dimension). Nhưng nhìn chung, tất cả các kích thước đều cần thiết. Vì vậy, bất kỳ kích thước nào đã ghi trên bản vẽ thì về lý thuyết đều phải đáp ứng yêu cầu. Một số khách hàng thậm chí yêu cầu kích thước và cấu trúc phải tuân thủ bản vẽ 3D.
Do đó, trong quá trình thử nghiệm khuôn và sản xuất thử, nhà sản xuất khuôn và nhà gia công ép nhựa cần phải thảo luận kỹ lưỡng với kỹ sư khách hàng về tất cả các kích thước trên bản vẽ. Nếu phát hiện có kích thước khó đạt được hoặc có thể gặp vấn đề trong quá trình sản xuất, cần thảo luận ngay về việc sửa khuôn, nới lỏng dung sai bản vẽ hoặc loại bỏ kích thước đó trên bản vẽ. Không nên có tư tưởng "tạm chấp nhận được là được".
Nhiều nhà máy ép nhựa thường có tư tưởng rằng bản vẽ và FAI chỉ là thủ tục, khi vào sản xuất hàng loạt thì không cần quan tâm nữa. Đây là một sai lầm lớn, vì kỹ sư khách hàng có thể thay đổi thường xuyên, các điều kiện đã thoả thuận trước có thể không còn giá trị khi người mới thay thế. Chỉ có thông số trên bản vẽ là bằng chứng duy nhất. Vì vậy, ngay từ giai đoạn sản xuất thử nghiệm, các yêu cầu về kích thước cần phải được làm rõ và ghi chép lại.
