BOM là gì và tại sao có thể tạo được cơ sở vững chắc cho một kế hoạch sản xuất hoàn hảo?

Tài liệu kỹ thuật thường khá chặt chẽ, thường ám chỉ những tài liệu được soạn thảo theo một số tiêu chuẩn và định dạng nhất định, bao gồm BOM (Danh mục vật liệu), bản vẽ, tài liệu quy trình, thông số và tiêu chuẩn kiểm tra, thậm chí cả những tài liệu thuộc hệ thống chất lượng như PPAP, APQP, FMEA... đều có thể coi là tài liệu kỹ thuật mà bộ phận kỹ thuật cần chuyển giao.

Tuy nhiên, đối với quản lý sản xuất, chỉ cần BOM và quy trình sản xuất là đã đủ để hỗ trợ một kế hoạch sản xuất tốt. Nếu chỉ có BOM cũng có thể hỗ trợ một kế hoạch sản xuất đạt yêu cầu. Nếu BOM có chất lượng tốt, thậm chí không cần quy trình sản xuất cũng có thể hỗ trợ một kế hoạch sản xuất khá tốt.

Nói chung, bảng BOM giải quyết các vấn đề về loại và số lượng vật liệu; quy trình sản xuất giải quyết thứ tự sử dụng vật liệu theo thời gian. Tóm lại, có ba câu hỏi cần trả lời: Cần sử dụng vật liệu gì? Sử dụng bao nhiêu cho đơn vị nhất định ? sử dụng bằng đơn vị đo cụ thể nào? Và sử dụng khi nào?

Nếu xây dựng BOM hợp lý, chúng ta có thể đưa thông tin về thời điểm sử dụng vật liệu vào BOM mà không cần phụ thuộc vào quy trình sản xuất. Điều này chủ yếu dựa vào việc phân cấp BOM và đặt tên, đánh số phù hợp cho các sản phẩm bán thành phẩm. Tôi xin đưa ra một ví dụ:

Ví dụ: sản phẩm A được tạo thành từ C, D, E, F, G. Nếu BOM chỉ có một lớp vật liệu, thì kế hoạch sản xuất phải đợi đủ các vật liệu C, D, E, F, G mới có thể tiến hành sản xuất. Nhưng nếu C và D có thể kết hợp thành bộ phận B, thì lúc này lớp vật liệu thứ nhất sẽ là A được tạo thành từ B, E, F, G; còn lớp thứ hai là B được tạo thành từ C, D. Như vậy, ngay khi chỉ có C và D, kế hoạch sản xuất vẫn có thể sắp xếp để sản xuất bộ phận B trước.

Tuy nhiên, không phải cứ phân BOM thành nhiều lớp là tốt. Ví dụ, một bộ phận kim loại cần trải qua 9 bước xử lý bằng các máy dập khác nhau. Trong trường hợp này, không cần thiết phải phân thành 9 lớp vì các trạng thái trung gian của bộ phận này chỉ tồn tại trong thời gian rất ngắn, ngoài hình thái ban đầu và cuối cùng của nó.

Những vật liệu hoặc bán thành phẩm nào cần thể hiện trong BOM? Theo tôi, điều này chỉ đơn giản là khi có sự chuyển giao vật liệu thực tế hoặc khi có thể chuyển giao vật liệu về mặt logic. Ví dụ, vật liệu mua về, sản phẩm hoàn thiện giao cho khách hàng hoặc bán thành phẩm cần chuyển từ xưởng này sang xưởng khác, các vật liệu có thao tác nhập và xuất kho đều cần phải được thể hiện trong BOM.

Độ chi tiết của BOM phản ánh mức độ quản lý của doanh nghiệp. BOM có quản lý mức độ chi tiết thấp thì để lại không gian cho cấp dưới tự quyết định; còn BOM với mức độ chi tiết cao thì cần đảm bảo đội ngũ quản lý sản xuất có đủ thông tin cần thiết và cụ thể hơn.