Tại sao phải sử dụng CPK?


 Khi làm kiểm tra nhà máy sản xuất, Khách hàng luôn thích hỏi các nhân viên kiểm soát chất lượng trong các nhà máy này một câu hỏi: "Nhà máy có thực hiện kiểm soát chất lượng thống kê hoặc Cpk không?" Một số nhà máy trả lời với giọng hơi xin lỗi: "Không có," vì họ không biết cách thực hiện Cpk, hoặc vì sản phẩm quá đơn giản nên không có kế hoạch thực hiện. Một số nhà máy khác thì thẳng thắn chất vấn rằng việc thực hiện Cpk có tác dụng gì? Một số ít nhà máy đã thực hiện Cpk, khi yêu cầu họ cung cấp dữ liệu để kiểm tra, phát hiện rằng dữ liệu của họ có thể được tổ chức rất đẹp, nhưng các mục được chọn để kiểm soát lại không có nhiều tác dụng, thậm chí có thể là công việc vô ích, tại sao lại như vậy?

Ví dụ, một nhà máy lắp ráp bảng mạch điện tử giúp khách hàng lắp ráp bảng mạch của một chiếc điện thoại di động. Khách hàng yêu cầu thực hiện kiểm soát quá trình Cpk, và nhà máy gia công đã làm theo. Tuy nhiên, dữ liệu đo lường gửi cho khách hàng chỉ là chiều dài, chiều rộng và độ dày của bảng mạch, trong khi khách hàng đã rõ ràng đánh dấu vị trí của khung chắn sóng là kích thước quan trọng (critical dimension) trên bản vẽ, vì khung chắn sóng cần phải phù hợp với lắp ráp vỏ máy ở giai đoạn sau. Nếu độ lệch của vị trí lắp khung quá nhiều, sẽ gây ra sự can thiệp khi lắp ráp. Khi hỏi nhà máy gia công tại sao không chọn vị trí lắp khung chắn sóng làm kích thước kiểm soát Cpk, kỹ sư của nhà máy gia công trả lời rằng các khách hàng khác của họ cũng làm Cpk, nhưng chỉ đo lường chiều dài, chiều rộng và độ dày của bảng mạch, và từ trước đến nay, khách hàng cũng không phản hồi có vấn đề gì, Cpk vẫn trên 1.33. Tại sao phải kiểm soát vị trí lắp khung chắn sóng? Không biết phải nói gì!

Trên thực tế, việc thực hiện kiểm soát chất lượng thống kê hoặc Cpk có nhiều lợi ích và giúp cải thiện quy trình sản xuất của nhà máy đáng kể. Tuy nhiên, dường như nhiều người chỉ biết cách tính toán Cpk và đánh giá Cpk tốt hay xấu, một số người thậm chí có thể giải thích Cpk rất thuyết phục, nhưng lại không hiểu cách chọn mục kiểm soát Cpk đúng.

Công nhân nghĩ rằng việc chọn mục kiểm soát Cpk ít nhất nên đáp ứng một số điều kiện sau đây, đây chỉ là ý kiến cá nhân, chỉ để tham khảo:

  1. Mục kiểm soát Cpk phải là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quy trình:

    Nếu tốn nhiều công sức chỉ để làm Cpk mà không thể phản hồi dữ liệu Cpk để cải thiện chất lượng sản xuất, thì chỉ có thể nói đó là công việc vô ích.

    Đừng chỉ vì yêu cầu Cpk từ khách hàng hoặc sếp mà chọn bừa một yếu tố để làm Cpk. Nếu khách hàng hoặc sếp không yêu cầu mục kiểm soát, thì bạn phải tự tìm một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quy trình, không phải chỉ làm theo người khác. Ví dụ như trong trường hợp trên, chiều dài, chiều rộng và độ dày của bảng mạch không phải là yếu tố quan trọng trong quy trình sản xuất. Khách hàng có thể chấp nhận sai số rất rộng, không cần phải kiểm soát. Độ dày của bảng mạch cũng không phải là mục mà nhà máy lắp ráp có thể kiểm soát. Nếu Cpk giảm xuống, bạn lại phải tốn công sức cải thiện. Nếu cải thiện được và làm cho các mục đó kiểm soát tốt thì vẫn có giá trị, nhưng thực tế có thể không có tác dụng gì cả. Đây không phải là công việc vô ích thì là gì?

    Vì vậy, như người ta nói “đánh rắn đánh bảy inch”, không cần nhiều mục kiểm soát Cpk, nên khuyến nghị ít hơn ba mục, một mục cũng không thừa, nhưng phải thật sự là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quy trình. Hãy dành thời gian tìm hiểu sản phẩm và chọn mục kiểm soát thật kỹ.

  2. Yếu tố kiểm soát Cpk phải có thể số hóa:

    Yếu tố kiểm soát Cpk phải là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quy trình, nhưng nếu yếu tố đó không thể được chuyển đổi thành "số", thì không thể sử dụng làm mục kiểm soát Cpk.

    Vì tất cả các phương pháp kiểm soát thống kê và Cpk đều dựa trên số liệu, nên bất kỳ mục nào muốn kiểm soát đều phải chuyển thành số liệu hoặc tìm các yếu tố liên quan có thể số hóa để kiểm soát.

    Có thể tham khảo bài viết về cách áp dụng sáu sigma (six sigma) trong cuộc sống hàng ngày.

  3. Nên tìm yếu tố cần kiểm soát thực sự, không phải chỉ là vấn đề bề mặt hoặc giá trị sản phẩm:

    Như đã đề cập trước đó, nếu chúng ta muốn kiểm soát chỉ là vấn đề bề mặt hoặc giá trị sản phẩm, chẳng hạn như cải thiện tỷ lệ thành phẩm hoặc giảm chi phí sản xuất, thì các con số bề mặt không thể đo lường bằng Cpk. Chưa nghe thấy Cpk của tỷ lệ thành phẩm nào trên 1.33 cả!

    Vì vậy, phương pháp tốt hơn là mở rộng xuống dưới các yếu tố chính. Bằng cách đó, bạn có thể áp dụng các biện pháp và cải thiện Cpk, từ đó nâng cao tỷ lệ thành phẩm hoặc giảm chi phí sản xuất.

    Ví dụ, nếu chúng ta là nhà cung cấp nút cao su và muốn kiểm soát tỷ lệ thành phẩm của sản phẩm nút, tỷ lệ thành phẩm là kết quả tích lũy của nhiều lỗi. Lúc này, bạn cần phải sử dụng phương pháp phân lớp và biểu đồ Pareto để phân loại các lỗi và xác định tỷ lệ lỗi đóng góp nhiều nhất.

    Nếu đó là lực hoạt động của nút, bạn có thể kiểm soát Cpk của nó. Tuy nhiên, khi phát hiện Cpk của lực hoạt động thấp hơn 1.33 hoặc 1.0, liệu có thể thực hiện các biện pháp gì để cải thiện? Yếu tố nào ảnh hưởng đến lực hoạt động của nút? Là độ dày (vách nghiêng) của nút? Hay độ cứng của cao su? Hay là khoảng cách hành trình của nút? Nếu độ dày của nút là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến lực hoạt động của nút, thì có thể trực tiếp kiểm soát độ dày của web, điều này sẽ hiệu quả hơn so với kiểm soát lực hoạt động của nút.Vấn đề là phải tìm ra ưu tiên nên kiểm soát cpk của lỗi đóng góp nhiều nhất còn lại sẽ ưu tiên xử lý sau, như vậy sẽ giảm được chi phí cho quá trình kiểm soát cpk.