Cường đã dành khá nhiều bài viết trước đó để giới thiệu về Cp (độ chính xác), Ck (độ đúng đắn) hay Ca, cũng như ý nghĩa của chúng. Chúng ta cũng đã hiểu rằng nếu chỉ sử dụng Cp hoặc Ck riêng lẻ thì việc kiểm soát chất lượng tổng thể sẽ không đầy đủ. Vì vậy, Công xưởng sẽ tiếp tục giới thiệu chỉ số "Cpk tổng hợp", là chỉ số kiểm soát quá trình thống kê mà nhiều người hiện nay đã quen thuộc.
Giải thích về khả năng quá trình của Cpk
Cpk là một chỉ số khả năng quá trình tổng hợp, kết hợp cả độ chính xác (Cp) và độ đúng đắn (Ck). Đây là chỉ số tổng hợp khả năng quá trình.
Công thức Cpk: Cpk = (1-Ck)‧Cp
Cơ bản, Cpk xem xét đến Cp và nhân thêm hệ số (1-Ck) để bù đắp cho những thiếu sót của Cp ban đầu. Giá trị lớn nhất của (1-Ck) là 1, tức là khi Ck = 0, giá trị trung tâm của sản phẩm nằm ngay ở vị trí trung tâm của quy cách. Nếu độ lệch giữa trung tâm của quá trình sản xuất và trung tâm quy cách càng lớn, thì (1-Ck) sẽ càng nhỏ, khiến Cpk cũng nhỏ hơn, tức là khả năng quá trình kém hơn.
Cp = T / (6σ)，T = Giới hạn trên của quy cách (USL) – Giới hạn dưới của quy cách (LSL)
Ck = (M-X) / (T/2)，M: Trung tâm quy cách, X: Giá trị trung bình
Cpk còn có một công thức tính khác: Cpk = min{(USL-X)/3σ, (X-LSL)/3σ}, lấy giá trị nhỏ hơn trong hai kết quả này.
Cách tính Cpk cho các quy cách đơn biên (dung sai):
- Cpk với giới hạn trên của quy cách đơn biên: (USL-X)/3σ
- Cpk với giới hạn dưới của quy cách đơn biên: (X-LSL)/3σ
Đánh giá mức độ Cpk
| Mức độ | Phạm vi | Giải thích |
|---|---|---|
| A | Cpk ≧ 2.00 | Khả năng quá trình rất tốt, không cần kiểm tra đặc biệt, có thể đạt mức ppm (phần triệu). Khi Cpk = 2.0, tỷ lệ lỗi là 0.0020ppm. |
| B | 2.00 ＞ Cpk ≧ 1.33 | Khả năng quá trình đủ, không cần kiểm tra, duy trì hiện trạng. Khi Cpk = 1.66, tỷ lệ lỗi khoảng 0.6358ppm. |
| C | 1.33 ＞ Cpk ≧ 1.00 | Khả năng quá trình trung bình, có thể duy trì hiện trạng trong 2 tháng, cần tìm biện pháp cải thiện. Trong giai đoạn này, cần kiểm tra mẫu và chú ý xem xu hướng có xấu đi không. Khi Cpk = 1, tỷ lệ lỗi khoảng 2700ppm; Khi Cpk = 1.33, tỷ lệ lỗi là 66.08ppm. |
| D | 1.00 ＞ Cpk | Khả năng quá trình không đủ, cần khẩn trương tìm biện pháp cải thiện, trong giai đoạn này cần kiểm tra toàn bộ. |
