Năng lực quy trình Ck ( Ca )

 

Ck (Ca) là gì?

Ck, hiện nay có người gọi là Ca (Accuracy), đại diện cho độ chính xác hay còn gọi là "chuẩn độ". Trong ví dụ bắn súng, nếu sáu viên đạn càng gần tâm mục tiêu thì giá trị Ck càng tốt (càng nhỏ), cho thấy sản phẩm càng gần với giá trị trung tâm của quy cách (trúng ngay tâm).

Có người cho rằng nên gọi là Ca sẽ chính xác hơn, nhưng cũng có người nghĩ rằng gọi là Ck cũng không có vấn đề gì. Cá nhân cho rằng việc gọi là Ck hay Ca là một vấn đề tùy vào quan điểm, vì Cpk ban đầu được khởi xướng bởi người Nhật, và thậm chí nếu không phải như vậy, thì cũng được người Nhật phát triển rộng rãi. Trong tiếng Nhật, Ck được gọi là "かたより" (katayori), có nghĩa là "sai lệch", mang hàm ý biến động so với giá trị trung tâm. Lý do một số người muốn dùng Ca để thay thế cho Ck là vì từ Accuracy trong tiếng Anh đại diện cho ý nghĩa "chính xác"! Tuy nhiên, nếu thay Ck thành Ca mà vẫn gọi là Cpk, thì cá nhân cảm thấy điều đó cũng có chút kỳ lạ. Nếu đổi Cpk thành Cpa, có lẽ sẽ càng kỳ quặc hơn! Vì mọi người đã quen với thuật ngữ Cpk, nên trên blog của mình thường sẽ sử dụng thuật ngữ Ck.

Công thức tính Ck và giải thích

Ck được tính bằng công thức:

$Ck = \frac{a}{b} = \frac{M-X}{T/2}$

Trong đó:

• $a = M - X$: đại diện cho khoảng cách giữa trung tâm quy cách (kỳ vọng của quy trình) và trung tâm của nhóm sản phẩm thực tế.

  • $\mathrm{M:\; Vị\; trí\; trung\; tâm\; của\; sản\; phẩm\; (trung\; tâm\; quy\; cách).}$
  • $X$: Trung tâm của nhóm (giá trị trung bình).

• $b = T/2$: đại diện cho một nửa độ rộng của quy cách.

  • $\mathrm{T:\; Độ\; rộng\; của\; quy\; cách\; (giới\; hạn\; trên\; -\; giới\; hạn\; dưới).}$

Do đó, khi Ck = $\frac{a}{b} = \frac{M-X}{T/2}$, có thể diễn giải bằng lời như sau: độ lệch của vị trí trung tâm sản phẩm thực tế (X) so với giá trị trung tâm kỳ vọng (M) so với một nửa độ rộng của quy cách (T/2).

Giá trị Ck biểu thị độ chính xác; trung tâm trung bình của nhóm càng gần với trung tâm quy cách, thì càng chính xác. Giá trị Ck càng nhỏ, khả năng quy trình càng tốt. Khi Ck = 0, điều này có nghĩa là trung tâm của nhóm nằm chính xác tại trung tâm của quy cách, nhưng điều này không có nghĩa là tất cả các giá trị đều nằm tại điểm trung tâm. 

Vì vậy, chỉ dựa vào giá trị Ck để đo lường chất lượng có thể là không đủ (hãy tiếp tục đọc bài về Cp và Cpk để có được quan điểm toàn diện hơn).

Đánh giá mức độ của Ck

Mức độ	Phạm vi	Giải thích
A	Ck ≤ 12.5%	Tốt, tiếp tục duy trì.
B	12.5% < Ck ≤ 25.0%	Cần điều chỉnh để cải thiện lên mức A.
C	25.0% < Ck ≤ 50.0%	Có thể công nhân đã nhầm lẫn quy cách hoặc không tuân theo tiêu chuẩn quy trình, cần tăng cường đào tạo và xem xét lại tính phù hợp của quy cách và tiêu chuẩn hoạt động.
D	Ck > 50.0%	Cần thực hiện các biện pháp khẩn cấp, đánh giá toàn diện nguyên nhân gây lỗi và ngừng hoạt động nếu cần thiết.