Phân tích năng lực lưu trình
Khả năng quy trình là khả năng của quy trình sản xuất trong việc duy trì chất lượng sản phẩm khi quy trình đã được ổn định. Nói chung, quy trình sản xuất có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố "biến số (Variable Factor)", và việc sử dụng các phương pháp thống kê trong quy trình giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tình trạng chất lượng sản phẩm trong toàn bộ quá trình sản xuất. Điều này cũng có thể giúp áp dụng dữ liệu vào các hoạt động cải tiến trong giai đoạn phát triển sản phẩm.
Khả năng quy trình phân tích (Process Capability Analysis) là việc định lượng và phân tích các "biến số" trong quy trình, đánh giá mối quan hệ giữa các biến số này và yêu cầu cũng như tiêu chuẩn của sản phẩm, xác định các biến số nào có ảnh hưởng đáng kể đến sản phẩm, và quyết định các biện pháp cần thực hiện để loại bỏ hoặc giảm thiểu ảnh hưởng của các biến số quan trọng.
Lưu ý: Trước khi thực hiện kiểm soát quy trình thống kê, phải phân tích quy trình (Analysis) để hiểu rõ khả năng quy trình và tình trạng thực tế của nó, nhằm cải tiến khả năng quy trình một cách hiệu quả.
Như đã đề cập trước đó, việc cải tiến không phải là một quá trình đơn giản và có thể cần phải thực hiện nhiều lần, liên tục cải tiến để đạt được sự ổn định trong quy trình. Chỉ khi quy trình đạt được sự ổn định, việc kiểm soát mới có ý nghĩa.
Nhiều công ty tuyên bố rằng họ thực hiện kiểm soát quy trình thống kê và sử dụng biểu đồ kiểm soát, nhưng đôi khi biểu đồ kiểm soát chỉ mang tính hình thức. Ví dụ, giới hạn trên và dưới của biểu đồ có thể vượt quá các tiêu chuẩn quy định, hoặc kỹ sư phải luôn trong tình trạng ứng phó khẩn cấp mà không biết rằng trước khi thực hiện kiểm soát, quy trình cần được phân tích chi tiết để hiểu rõ tình trạng của nó và xác định các biến số có thể gây ra sự không ổn định.
Mục đích của việc kiểm soát là để cho chúng ta biết xu hướng hiện tại của quy trình. Khi xu hướng lệch khỏi giới hạn kiểm soát, điều này có thể cho thấy quy trình sắp mất kiểm soát và cần phải có các biện pháp để đưa quy trình trở lại trong giới hạn kiểm soát.
Tương tự như khi lái xe trên đường cao tốc, xe phải di chuyển giữa hai đường kẻ. Khi xe lệch khỏi đường, sẽ có các cột phân cách phát ra âm thanh cảnh báo, và nếu không đưa xe trở lại đúng làn đường, có thể dẫn đến tai nạn.
Các biến số trong quy trình thường được chia thành hai loại:
Biến số tạm thời: Chỉ ảnh hưởng đến quy trình trong một khoảng thời gian hoặc trong một số tình huống cụ thể.
Biến số liên tục: Ảnh hưởng đến quy trình cho đến khi được kiểm soát.
Để giải quyết ảnh hưởng của hai loại biến số này, ngành công nghiệp đã phát triển nhiều phương pháp và công cụ để giúp xác định các biến số, bao gồm:
- Phương pháp phân loại (Stratification)
- Biểu đồ Pareto (Pareto Chart)
- Biểu đồ nguyên nhân và kết quả / Biểu đồ xương cá (Cause & Effect Diagram / Fishbone Diagram)
- Biểu đồ tần suất (Histogram)
- Biểu đồ kiểm soát (Control Chart)
- Kế hoạch lấy mẫu (Sampling Plan)
- Kiểm định và suy đoán (Test Presumption)
- Phân tích tương quan và hồi quy (Correlation and Regression Analysis)
- Phương pháp lấy mẫu (Sampling Methods)
- Kế hoạch thí nghiệm (Experimental Design)
Trong đó, biểu đồ Pareto, biểu đồ nguyên nhân và kết quả, biểu đồ tần suất và biểu đồ kiểm soát là các công cụ thường được sử dụng. Chúng ta sẽ giải thích chi tiết về các công cụ này trong các phần sau.
